Last van pijn aan het borstbeen? Ontdek wat het is, mogelijke oorzaken en wanneer je een arts moet raadplegen. Leer alles over symptomen en behandelingen.
Wat is pijn aan het borstbeen?
Anatomie en functie van het borstbeen
Het borstbeen (sternum) is een langwerpig, plat bot dat zich in het midden van de borstkas bevindt. Het verbindt de ribben via kraakbeen en vormt samen met de ribben en de wervelkolom de borstkas (thorax). Deze benige structuur beschermt vitale organen zoals het hart, de longen en grote bloedvaten.
Het borstbeen bestaat uit drie anatomische delen:
-
Manubrium sterni – het bovenste, brede deel dat verbinding maakt met het sleutelbeen en de eerste ribben.
-
Corpus sterni – het middengedeelte waar de meeste ribkraakbenen aan vastzitten.
-
Processus xiphoideus – het kleinste en onderste deel van het borstbeen, vaak kraakbenig bij jonge mensen en later verbeend.
Biomechanisch speelt het borstbeen een actieve rol bij de ademhaling. Tijdens het inademen bewegen de ribben omhoog en naar buiten, waardoor ook het borstbeen lichtjes naar voren en omhoog beweegt. Deze dynamiek betekent dat krachten van spieren, kraakbeen en omliggende weefsels zich kunnen concentreren rond het borstbeen. Overbelasting, ontsteking of letsel aan deze structuren kan aanleiding geven tot pijn aan het borstbeen.
Veelvoorkomende symptomen geassocieerd met pijn aan het borstbeen
Typische symptomen van pijn aan het borstbeen zijn:\n
-
Drukkende of scherpe pijn in het midden van de borst.\n
-
Verergering van de pijn bij beweging van de romp, hoesten of diep ademhalen.\n
-
Gevoeligheid bij aanraking van het borstbeen of de ribaanhechtingen.\n
-
Soms uitstraling van de pijn naar de rug, schouder of bovenbuik.\n
-
In sommige gevallen een brandend of stekend gevoel achter het borstbeen.\n
Deze symptomen kunnen geleidelijk ontstaan of plotseling optreden, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Is pijn aan het borstbeen gevaarlijk?
In veel gevallen is pijn aan het borstbeen onschuldig en gerelateerd aan spier- of kraakbeenproblemen. Toch kan het ook een symptoom zijn van ernstigere aandoeningen zoals hartproblemen, longziekten of gastro-oesofageale reflux. Daarom is het belangrijk om alert te zijn op bijkomende klachten zoals:\n
-
Kortademigheid,\n
-
Pijn die uitstraalt naar de linkerarm of kaak,\n
-
Misselijkheid of overmatig zweten,\n
-
Koorts of aanhoudende hoest.
Als deze symptomen aanwezig zijn, wordt aangeraden om direct medisch advies in te winnen.
Veelvoorkomende oorzaken van pijn aan het borstbeen
Costochondritis en kraakbeenontsteking
Een veelvoorkomende oorzaak van pijn aan het borstbeen is costochondritis, een ontsteking van het kraakbeen dat de ribben verbindt met het borstbeen. Deze aandoening veroorzaakt een scherpe of zeurende pijn aan één kant van het borstbeen en wordt vaak verergerd door beweging, hoesten of diepe ademhaling.
Volgens een medisch overzicht van NCBI is costochondritis een veelvoorkomende oorzaak van pijn op de borst bij zowel volwassenen als adolescenten. Hoewel het meestal goedaardig is, kan de pijn intens zijn en angst veroorzaken.
Sternumfractuur of borsttrauma
Een breuk van het borstbeen kan ontstaan na een directe klap op de borst, zoals bij een auto-ongeluk of een sportongeval. De pijn is meestal gelokaliseerd en scherp, en neemt toe bij druk of beweging van de borstkas.
Bij een fractuur kan men ook zwelling, blauwe plekken of een krakend gevoel (crepitus) waarnemen. In ernstige gevallen kunnen naastliggende organen worden aangetast, wat onmiddellijke medische aandacht vereist.
Spierverrekking en intercostale spierspanning
Overbelasting van de borstspieren of de intercostale spieren (spieren tussen de ribben) kan leiden tot pijn aan het borstbeen. Dit komt vaak voor bij intensief hoesten, zware fysieke inspanning of plotselinge bewegingen.
De pijn wordt meestal erger bij rekken, draaien van de romp of kracht zetten. Spiergerelateerde pijn is vaak oppervlakkiger en kan worden verlicht door rust, warmte en fysiotherapie.
Hartgerelateerde aandoeningen die lijken op borstbeenpijn
Soms kan pijn aan het borstbeen worden verward met pijn afkomstig van het hart. Angina pectoris of zelfs een hartaanval kan zich presenteren met drukkende of beklemmende pijn achter het borstbeen, vaak in combinatie met uitstralende pijn naar de linkerarm, kaak of rug.
Het is essentieel om het verschil te herkennen, aangezien hartgerelateerde pijn vaak gepaard gaat met kortademigheid, zweten of misselijkheid. In dergelijke gevallen is onmiddellijke medische hulp cruciaal.
Reflux en maag-darmgerelateerde oorzaken
Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) is een veelvoorkomende oorzaak van brandende pijn aan het borstbeen. Maagzuur dat terugvloeit in de slokdarm kan een onaangenaam branderig gevoel geven net achter het borstbeen, vooral na een maaltijd of bij het liggen.
Andere gastro-intestinale aandoeningen zoals gastritis of een hernia diafragmatica kunnen ook een soortgelijke pijn veroorzaken. Deze pijn is meestal brandend van aard en niet gevoelig bij aanraking.
Zoals gerapporteerd door JECCM, kan een juiste diagnose van refluxgerelateerde pijn cruciaal zijn om verwarring met cardiale klachten te vermijden.
Longinfecties en ademhalingsproblemen
Infecties zoals bronchitis, longontsteking of pleuritis (ontsteking van het longvlies) kunnen leiden tot pijn aan het borstbeen, vooral bij hoesten of diep ademhalen. Deze pijn wordt vaak omschreven als scherp of stekend en is gelokaliseerd rond het midden van de borstkas.
Begeleidende symptomen zoals koorts, vermoeidheid en productieve hoest kunnen wijzen op een onderliggende infectie. Longgerelateerde pijn vereist meestal een medische beoordeling, zeker bij risicopatiënten.
Angst en psychosomatische borstpijn
Stress, angststoornissen en paniekaanvallen kunnen eveneens leiden tot pijn aan het borstbeen, vaak zonder fysieke oorzaak. Deze vorm van pijn gaat regelmatig gepaard met hyperventilatie, hartkloppingen of een beklemmend gevoel op de borst.
Psychosomatische pijn is reëel en kan zeer invaliderend zijn, ook al wordt er geen organische aandoening vastgesteld. Begeleiding via ademhalingstechnieken, psychologische ondersteuning en ontspanningsoefeningen kan helpen bij het verminderen van de klachten.
Zeldzame of over het hoofd geziene oorzaken van pijn aan het borstbeen
Syndroom van Tietze
Het syndroom van Tietze is een zeldzame maar belangrijke oorzaak van pijn aan het borstbeen. Het gaat om een goedaardige ontsteking van het kraakbeen waar de ribben aan het borstbeen hechten, meestal aan één kant. In tegenstelling tot costochondritis gaat Tietze gepaard met zwelling van het getroffen gebied.
Patiënten ervaren vaak een plotselinge, scherpe pijn die kan uitstralen naar schouder of arm, wat soms wordt verward met een hartprobleem. De precieze oorzaak is onbekend, maar wordt in verband gebracht met herhaalde microtrauma’s of virale infecties.
Botkankers of uitzaaiingen
Hoewel zeldzaam, kunnen botkankers of metastasen naar het borstbeen leiden tot aanhoudende pijn aan het borstbeen. Deze pijn is vaak diep, dof en verergert ’s nachts of in rust. Primaire tumoren van het borstbeen zijn uiterst zeldzaam, maar secundaire uitzaaiingen van bijvoorbeeld borst-, long- of prostaatkanker kunnen het sternum aantasten.
Een artikel gepubliceerd door NCBI benadrukt het belang van beeldvorming bij onverklaarbare en langdurige thoracale pijn om kwaadaardige oorzaken uit te sluiten.
Osteomyelitis van het borstbeen
Osteomyelitis is een infectie van het botweefsel, en wanneer deze zich in het borstbeen ontwikkelt, kan dit leiden tot ernstige en constante pijn aan het borstbeen. De infectie kan ontstaan na een borstoperatie, trauma of zich verspreiden via de bloedbaan.
Symptomen zijn onder andere lokale zwelling, roodheid, koorts en progressieve pijn. Dit is een medische urgentie die vaak langdurige antibiotische therapie en soms chirurgisch ingrijpen vereist.
Thoracale gewrichtsdysfuncties
Disfuncties van de gewrichten tussen ribben en wervelkolom of tussen rib en borstbeen kunnen eveneens aanleiding geven tot pijn aan het borstbeen. Deze disfuncties kunnen voortkomen uit verkeerde houdingen, overbelasting of plotselinge bewegingen.
De pijn is meestal mechanisch van aard en verandert met beweging of ademhaling. Manuele therapie en fysiotherapeutische technieken kunnen in dergelijke gevallen verlichting bieden.
Wanneer naar de arts bij pijn aan het borstbeen
Spoedsymptomen die onmiddellijke aandacht vereisen
Sommige vormen van pijn aan het borstbeen kunnen wijzen op een levensbedreigende aandoening. Symptomen waarbij men direct medische hulp moet inschakelen zijn onder meer:\n
-
Drukkende pijn die uitstraalt naar de linkerarm of kaak,\n
-
Kortademigheid,\n
-
Misselijkheid of overmatig zweten,\n
-
Flauwvallen of duizeligheid.
Dergelijke klachten kunnen duiden op een hartaanval of longembolie, waarbij snel handelen essentieel is.
Wanneer pijn aan het borstbeen gepaard gaat met ademhalingsproblemen
Als pijn aan het borstbeen erger wordt bij ademhaling of gepaard gaat met hoesten, piepen of kortademigheid, kan er sprake zijn van pleuritis, bronchitis of zelfs een longontsteking.
Volgens een klinische analyse van JECCM kunnen dergelijke symptomen ook optreden bij longembolie of andere pulmonale aandoeningen. Daarom is differentiële diagnose belangrijk.
Hoe lang moet borstbeenpijn aanhouden voor je een arts raadpleegt?
Hoewel veel gevallen van pijn aan het borstbeen onschuldig zijn en vanzelf verbeteren, is het raadzaam om een arts te raadplegen als:\n
-
de pijn langer dan een paar dagen aanhoudt,\n
-
de pijn verergert of gepaard gaat met andere symptomen,\n
-
er sprake is van een trauma of recente operatie,\n
-
de pijn terugkerend of progressief is.
Een professionele beoordeling is essentieel om ernstigere oorzaken uit te sluiten en passende behandeling te starten.
Hoe wordt pijn aan het borstbeen vastgesteld?
Lichamelijk onderzoek en palpatie
De eerste stap bij het vaststellen van pijn aan het borstbeen is een grondig lichamelijk onderzoek. De arts beoordeelt:\n
-
Lokalisatie en intensiteit van de pijn,\n
-
Of de pijn reproduceerbaar is bij druk (palpatie),\n
-
Eventuele zwelling of gevoeligheid van het borstbeen,\n
-
Bewegingsbeperkingen van de borstkas.
Palpatie helpt bij het onderscheiden van musculoskeletale oorzaken zoals costochondritis of spierpijn, ten opzichte van dieperliggende oorzaken.
Bloedonderzoek en ontstekingswaarden
Bij aanhoudende of onduidelijke pijn aan het borstbeen kan bloedonderzoek nuttig zijn om ontstekingen of infecties aan te tonen. Vaak worden volgende parameters geanalyseerd:\n
-
CRP (C-reactieve proteïne) en ESR (bezinkingssnelheid) als ontstekingsmarkers,\n
-
Witte bloedcellen (leukocyten) voor infectie-indicaties,\n
-
Eventueel cardiale enzymen bij vermoeden van hartproblemen.
Deze gegevens helpen bij het uitsluiten van ernstigere aandoeningen zoals osteomyelitis of myocardiale schade.
Beeldvormende onderzoeken (röntgen, CT-scan, MRI)
Als de diagnose op basis van klinisch onderzoek onduidelijk blijft, kunnen beeldvormende technieken ingezet worden:\n
-
Röntgenfoto’s tonen breuken, afwijkingen aan het skelet of tekenen van infectie.\n
-
CT-scan biedt een gedetailleerd beeld van het borstbeen en omliggende structuren.\n
-
MRI is bijzonder nuttig bij het opsporen van ontstekingen, tumoren of weke delen-aandoeningen.
Zoals beschreven door NCBI zijn beeldvormende technieken van essentieel belang bij het differentiëren tussen goedaardige en ernstige oorzaken van thoracale pijn.
Verwijzing naar specialisten (cardioloog, longarts, fysiotherapeut)
Afhankelijk van de bevindingen kan de arts verwijzen naar een:\n
-
Cardioloog, bij verdenking op hartgerelateerde oorzaken,\n
-
Longarts, bij klachten zoals hoesten, koorts of kortademigheid,\n
-
Fysiotherapeut, wanneer er sprake is van musculoskeletale spanning, verkeerde houding of functiestoornissen.
Een multidisciplinaire aanpak verhoogt de kans op een juiste diagnose en effectieve behandeling van pijn aan het borstbeen.
Behandelopties voor pijn aan het borstbeen
Zelfzorg en aanpassingen in levensstijl
Veel vormen van pijn aan het borstbeen kunnen verbeteren met eenvoudige zelfzorgmaatregelen zoals:\n
-
Rust en vermijden van belastende bewegingen,\n
-
Warmtecompressen bij spierpijn of spanning,\n
-
Houdingscorrectie,\n
-
Ademhalingsoefeningen om spanning op de borstspieren te verminderen.
Regelmatige lichaamsbeweging in combinatie met bewust ademen en ergonomisch gedrag kan het risico op terugkerende klachten verminderen.
Medicatie: NSAID’s, maagzuurremmers, spierontspanners
Afhankelijk van de oorzaak kunnen verschillende geneesmiddelen helpen:\n
-
NSAID’s zoals ibuprofen verminderen ontsteking en pijn bij costochondritis.\n
-
Protonpompremmers (bijv. omeprazol) kunnen effectief zijn bij reflux-gerelateerde pijn aan het borstbeen.\n
-
Spierontspanners kunnen helpen bij spierspanning of overbelasting in de thoracale regio.
De juiste keuze van medicatie vereist een juiste diagnose en medische begeleiding.
Wanneer antibiotica aangewezen zijn
Bij infecties zoals osteomyelitis van het borstbeen of bacteriële bronchitis zijn antibiotica noodzakelijk. Deze worden meestal toegediend op basis van de kweekresultaten en in sommige gevallen intraveneus.
Een systematische aanpak, zoals besproken in het artikel van JECCM, is belangrijk voor een succesvolle behandeling van botinfecties en het voorkomen van complicaties.
Invasieve opties: injecties of chirurgie (in zeldzame gevallen)
In zeldzame en ernstige gevallen van pijn aan het borstbeen, zoals bij chronische ontstekingen, tumoren of niet-genezende fracturen, kunnen meer ingrijpende behandelingen nodig zijn:\n
-
Corticosteroïde-injecties bij hardnekkige costochondritis,\n
-
Chirurgische ingrepen zoals verwijdering van geïnfecteerd weefsel of stabilisatie van een fractuur,\n
-
Biopsie bij verdenking op maligniteit.
Dergelijke interventies worden altijd uitgevoerd na uitgebreid multidisciplinair overleg.
Fysiotherapeutische aanpak bij pijn aan het borstbeen
Manuele therapie voor thoracale mobiliteit
Bij musculoskeletale oorzaken van pijn aan het borstbeen kunnen manuele therapieën gericht op de thoracale wervelkolom veel verlichting bieden. De fysiotherapeut past mobilisatietechnieken toe op de ribgewrichten, het borstbeen en de bovenrug om de beweeglijkheid van de borstkas te verbeteren.
Door gerichte manuele technieken kunnen spanningen in het intercostale gebied worden verminderd, wat direct de druk op het borstbeen verlaagt. Volgens NCBI zijn gerichte manuele technieken bijzonder effectief bij patiënten met functionele beperkingen van de thoracale regio.
Ademhalingsoefeningen voor borstkasexpansie
Verkeerde of oppervlakkige ademhaling leidt vaak tot spierspanning en uiteindelijk tot pijn aan het borstbeen. Fysiotherapeuten leren patiënten hoe ze diep en gecontroleerd kunnen ademen, met nadruk op het gebruik van het middenrif en de laterale ribbeweging.
Regelmatige ademhalingsoefeningen helpen niet alleen bij ontspanning, maar verbeteren ook de functionele capaciteit van de borstkas. Dit kan met name nuttig zijn voor mensen met chronische stress of posturale klachten.
Houdingscorrectie om druk op het borstbeen te verminderen
Een slechte houding, vooral bij langdurig zitten of computeren, kan de spanning in de borst- en schouderspieren verhogen en leiden tot chronische pijn aan het borstbeen. Fysiotherapie richt zich op:\n
-
Posturale analyse,\n
-
Actieve houdingscorrectie,\n
-
Oefeningen ter versterking van de rompspieren.
Correctie van de ergonomie thuis en op het werk is cruciaal voor het verminderen van terugkerende pijnklachten.
Geleidelijke terugkeer naar beweging en functionele training
Na een periode van rust of inactiviteit is een geleidelijke terugkeer naar beweging noodzakelijk. Dit voorkomt herbelasting van de borstkas en vergroot het zelfvertrouwen van de patiënt.
Fysiotherapeuten begeleiden progressief herstel met:\n
-
Mobiliserende oefeningen,\n
-
Core-stabilisatie,\n
-
Functionele bewegingstraining afgestemd op de levensstijl van de patiënt.
Deze aanpak vermindert het risico op terugkerende pijn aan het borstbeen aanzienlijk.
Kan pijn aan het borstbeen worden voorkomen?
Correcte houding en ergonomische gewoonten
Preventie begint met een bewuste houding. Het behouden van een neutrale wervelkolompositie, vooral tijdens langdurige zittende activiteiten, voorkomt overbelasting van de borststructuren.
Ergonomische aanpassingen zoals een juiste bureaustoel, schermhoogte en regelmatige pauzes zijn essentieel om pijn aan het borstbeen te vermijden.
Ademhalingspatronen en stressreductie
Chronische stress leidt vaak tot gespannen ademhaling en verhoogde spierspanning rond het borstbeen. Regelmatige ontspanningstechnieken zoals yoga, progressieve spierontspanning of begeleide ademhalingsoefeningen kunnen dit patroon doorbreken.
Ademhalingstraining onder begeleiding van een fysiotherapeut helpt om stressgerelateerde pijn aan het borstbeen te voorkomen.
Veilige sportpraktijken en blessurepreventie
Sporten is gezond, maar verkeerde technieken of overbelasting kunnen leiden tot thoracale spierspanning of zelfs letsels aan het borstbeen.
Preventietips:\n
-
Grondige warming-up en cooling-down,\n
-
Techniektraining onder begeleiding,\n
-
Luisteren naar het lichaam om overbelasting te vermijden.
Voeding en botgezondheid
Sterk botweefsel vermindert de kans op letsels aan het borstbeen. Een voeding rijk aan calcium, vitamine D en magnesium ondersteunt de botstructuur.
Voor risicogroepen zoals ouderen of postmenopauzale vrouwen kan voedingsadvies helpen om botgezondheid te bevorderen en het risico op fracturen te verminderen.
Veelgestelde vragen over pijn aan het borstbeen
Waarom doet mijn borstbeen pijn?
Pijn aan het borstbeen kan verschillende oorzaken hebben: van spierspanning en costochondritis tot maagzuur, angst of hartgerelateerde problemen. Een juiste diagnose is essentieel.
Wat is de snelste manier om een borstbeen te laten genezen?
Rust, ijs of warmte, ontstekingsremmers en ademhalingsoefeningen kunnen herstel versnellen. In sommige gevallen kan fysiotherapie een versnelde revalidatie ondersteunen.
Hoe behandel je een verrekt borstbeen?
Bij een verrekte spier rond het borstbeen wordt rust aangeraden in combinatie met zachte bewegingen, massage en warmte. Een fysiotherapeut kan specifieke hersteloefeningen aanreiken.
Kun je je borstbeen masseren?
Ja, zachte massage rondom het borstbeen kan helpen om gespannen spieren te ontspannen, maar het moet voorzichtig gebeuren. Bij twijfel is begeleiding door een therapeut aangeraden.
Kan angst pijn aan het borstbeen veroorzaken?
Zeker. Chronische stress of angst kan leiden tot spierspanning, oppervlakkige ademhaling en druk op de borstkas – allemaal mogelijke oorzaken van pijn aan het borstbeen.
Is pijn aan het borstbeen altijd gerelateerd aan het hart?
Nee. Hoewel het belangrijk is om hartproblemen uit te sluiten, zijn veel gevallen van pijn aan het borstbeen gerelateerd aan spieren, kraakbeen of spijsverteringsproblemen.
Hoe kun je slapen met pijn aan het borstbeen?
Probeer op de rug te slapen met een kussen onder de knieën om spanning te verminderen. Vermijd zijligging of op de buik, wat de druk kan verhogen.
Is pijn aan het borstbeen normaal tijdens de zwangerschap?
Ja, door hormonale veranderingen en uitzetting van de borstkas kunnen zwangere vrouwen milde pijn aan het borstbeen ervaren. Toch moet aanhoudende pijn altijd besproken worden met een arts.
⚠️ Alle informatie en aanbevelingen met betrekking tot gezondheid zijn gebaseerd op de professionele ervaring van een gediplomeerd fysiotherapeut en kinesist met meerdere jaren klinische praktijk, zowel internationaal als lokaal. Deze adviezen zijn bedoeld ter ondersteuning van algemeen welzijn en revalidatie, maar vervangen geen medisch advies.
Elke persoon is uniek en reacties op behandelingen of oefeningen kunnen verschillen. Het wordt sterk aanbevolen om een arts of zorgverlener te raadplegen voordat je een nieuwe therapie, oefenprogramma of gezondheidsroutine begint of wijzigt.
Deze richtlijnen zijn uitsluitend bedoeld voor educatieve en informatieve doeleinden.
